PDT – choć skrót ten już od dawna oficjalnie nie funkcjonuje, nie jest obcy chyba żadnemu wrocławianinowi. Do tej pory można spotkać osoby, które galerię „Renomę” nazywają „Pedetem”, czyli w skrócie Powszechnym Domem Towarowym.

 

Dom Towarowy Wertheim przy ulicy Świdnickiej został wzniesiony przez żydowską rodzinę o takim samym nazwisku i oficjalnie otwarty w 1930 roku. Był wtedy największym domem towarowym w mieście i prężnie konkurował z Domem Braci Barasch (obecnym „Feniksem”). Architektonicznie budynek był pełen przepychu – szkło na witryny sprowadzono z Belgii, a elewację wykończono prawdziwym złotem. Umieszczono na niej także rzeźby przedstawiające głowy ludzi z różnych rejonów świata, mające podkreślić fakt, iż każdy klient jest mile widziany. Znalazła się tam m.in. głowa Chińczyka, Araba, Afrykanina, Araba, Żyda, twarz w greckiej masce oraz podobno głowa żony jednego z rzeźbiarzy.

1964 rok

Firma handlowa Wertheimów upadła po 1937 roku w związku z prześladowaniami Żydów. Po szeregu działań antyżydowskich dom towarowy przejęła niemiecka spółka Allgemeine Warenhaus Gesellschaft, czyli AWG. 

1930 rok

W 1942 roku kilka pomieszczeń na górnych piętrach domu towarowego AWG zostało przydzielonych oddziałowi Ministerstwa Lotnictwa Rzeszy, zmuszonej do decentralizacji swojego przemysłu zbrojeniowego przez aliantów. Prowadzono tam produkcję urządzeń o kryptonimach A 25 i N 12, a także naprawiano sprzęt mechaniczny.

1942 rok

Pod koniec II wojny światowej budynek został zbombardowany i silnie ucierpiał wskutek pożaru. Po trzech latach, już po zakończeniu wojny, został ponownie otwarty z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych i miał wtedy status największego Powszechnego Domu Towarowego w Polsce.

1947 rok

Dotarliśmy zatem do sławnego skrótu „PDT”. Powszechne Domy Towarowe, zwane potocznie „Pedetami”, należały do polskiej spółki o tej samej nazwie, będącej oznaką odradzającej się po wojnie polskiej gospodarki. Spółka była właścicielem własnej sieci domów handlowych – należą do niej, prócz ‘”Renomy”, także między innymi obecnie funkcjonujące Dom Towarowy Praga, Centralny Dom Towarowy Smyk i Powszechny Dom Towarowy Wola w Warszawie oraz Powszechny Dom Towarowy w  Toruniu. Wrocławski „Pedet” przy ulicy Świdnickiej nosił nazwę „Publiczny Dom Towarowy Centrum” i z tą właśnie nazwą niektórzy wrocławianie nadal kojarzą galerię „Renomę”, której nowa nazwa została wyłoniona w konkursie przez czytelników Słowa Polskiego w 1977 roku. W tym samym roku budynek został wpisany do rejestru zabytków jako jedno z najważniejszych dzieł polskiego modernizmu. Pod koniec lat 90. został sprywatyzowany.

W 2005 roku rozpoczęto prace nad projektem renowacji i odbudowy budynku. Celem był powrót do jego świetności z lat 30. Na elewację miały wrócić złote zdobienia oraz rzeźby przedstawiające głowy.

2005 rok

Obecnie nam znana forma budynku funkcjonuje od roku 2009, kiedy został on ponownie otwarty po renowacji przez nowego właściciela, Centrum Development & Investments.

„Renoma” po rewitalizacji została wybrana najpiękniejszym polskim domem handlowym według Property Design, portalu poświęconego architekturze.

2018 rok

Warto również dodać, iż jest to jedyny zachowany budynek przedwojennej spółki Wertheim…

 

Tekst: Olena Banaś

Foto: Fotopolska