Jedenaście średniowiecznych rotulusów z klasztoru Premonstratensów na Ołbinie we Wrocławiu, zostało wpisanych na Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. To unikatowe i niesamowicie cenne dokumenty, które mają fundamentalne znaczenie dla historii, kultury i tożsamości naszego kraju.

Rotulusy to unikatowa w skali polskiej i rzadka w krajach Europy Zachodniej forma dokumentu, wywodząca się ze starożytności, ze zwoju papirusowego, a następnie pergaminowego. Średniowieczne rotulusy składają się z połączonych kart pergaminowych, zapisywanych równolegle do krótszej krawędzi, nawijanych najczęściej na drewniane drążki.

Wrocławskie rotulusy pochodzą z roku 1257 oraz z lat 1305-1370. Dokumentują one historię klasztoru, spory majątkowe prowadzone przez wrocławskich zakonników z zakonu założonego przez św. Norberta z Xanten, są źródłem do historii zwyczajów prawnych na ziemiach polskich, sądownictwa kościelnego oraz wczesnych dziejów notariatu publicznego.

Dokumenty te, były dawniej stosowane do zapisywania tekstów liturgicznych, suplik do papieża, opisywania spraw majątkowych i sądowniczych. Wśród egzemplarzy wrocławskich znajduje się jeden z najdłuższych zachowanych w Europie (liczący 34 m) oraz jeden z najstarszych tego typu dokumentów (z 1257 r.). Poza Wrocławiem zachował się tylko jeden tego typu dokument w Polsce.

Rotulusy wrocławskie początkowo przechowywano w powstałym w XII w. opactwie pod wezwaniem św. Wincentego na Ołbinie we Wrocławiu, przejętym pod koniec XII w. przez premonstratensów spod Kalisza. W 1529 r. rotulusy przeniesiono do dawnego klasztoru franciszkańskiego, gdzie były przechowywane do 1810 r., tj. do pruskiej sekularyzacji zakonów. Zbiór dokumentów włączono wówczas do archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego, a następnie do Archiwum Prowincjonalnego we Wrocławiu, którego zbiory dziedziczy obecne Archiwum Państwowe.

Zarówno rotulusy, jak i inne cenne dokumenty, zostaną oficjalnie uhonorowane wpisem na Polską Listę Programu UNESCO podczas gali w Belwederze, która odbędzie się 10 czerwca 2021 r.

 

Źródło: Pamięć Polski/Archiwa