Cmentarz Żołnierzy Włoskich we Wrocławiu, to miejsce spoczynku niemieckich jeńców wojennych, wziętych do niewoli po bitwie pod Caporetto, która miała miejsce podczas pierwszej wojny światowej. Pierwotnie cmentarz powstał na wydzielonej parceli dawnego Cmentarza Komunalnego na Grabiszynie, aktualnie otacza go teren parku.

Przegrana przez Włochy bitwa pod Caporetto, stoczona w 1917 roku z wojskami niemieckimi i austro-węgierskimi, była tragiczna w skutkach, niemal 10 tys. żołnierzy włoskich poległo w walce, 30 tys. odniosło rany, prawie 300 tys. dostało się do niewoli, a blisko 40 tys. zaginęło. Część jeńców została przetransportowana na Dolny Śląsk, gdzie w niewoli byli zmuszani do ciężkiej pracy fizycznej w miejscowych przedsiębiorstwach przemysłowych, np. we wrocławskich zakładach Linke-Hoffman-Werke.

Po zakończeniu I wojny światowej, rząd włoski wystąpił z inicjatywą utworzenia zbiorczych cmentarzy wojennych na terenie wschodnich Niemiec. Jeden z nich powstał w 1927 roku we Wrocławiu, będącym w tym czasie pod panowaniem niemieckim.  Nekropolia powstała na parceli o powierzchni 0,75 ha, położonej w zachodnim narożniku kompleksu Cmentarza Grabiszyńskiego, zlikwidowanego w latach 70. XX w.

Na cmentarzu pochowano ciała 1017 włoskich jeńców wojennych, zebrane z około 70 cmentarzy niemieckich położonych m.in. na Śląsku, w Saksonii i południowej Brandenburgii. Średnia wieku jeńców, którzy spoczęli w tym miejscu, wynosiła 20-30 lat. Cmentarz Żołnierzy Włoskich został utworzony na planie kwadratu, natomiast w jego centralnej części umiejscowiono pomnik ku czci poległych żołnierzy. Umieszczono na nim napis w języku włoskim: „PAX – L`ITALIA AI SUOI FIGLI CADUTI NELLA GUERRA MONDIALE MCMXV – MCMXVIII”, czyli „Pokój – Włochy swoim synom poległym w wojnie światowej 1915-1918”.

 

Oficjalne otwarcie nekropolii odbyło się 2 listopada 1928 r. Cmentarz Żołnierzy Włoskich z grobami jenieckimi z okresu pierwszej wojny światowej dotrwał w niezmienionej postaci do 1943 r., kiedy w bocznej alei tej nekropolii pojawiły się nowe włoskie groby – ofiar drugiej wojny światowej.

Włoska nekropolia wojenna we Wrocławiu jest jedynym zachowanym w Polsce włoskim cmentarzem z okresu pierwszej wojny światowej. Współcześnie na cmentarzu jest zachowany w pełni dawny układ architektoniczny z okresu jego powstawania. Cmentarz znajduje się na terenie Parku Grabiszyńskiego, w niedalekiej odległości od Pomnika Wspólnej Pamięci.

 

Mapa: TUTAJ

Tekst: CWC
Foto: Miejsca we Wrocławiu