Ostrów Tumski to najstarsza, a dla wielu osób także najciekawsza część Wrocławia. Można tu zobaczyć wiele zabytkowych budowli oraz poznać związane z nimi, interesujące historie. Jednym z takich obiektów był zamek Piastów Śląskich, którego pozostałości można obecnie podziwiać w podziemiach budynku klasztornego Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame.

Mowa o XIII-wiecznym zamku książęcym, w którym rezydowali władający Śląskiem Piastowie. Początkowo w miejscu zamku znajdował się drewniany gród, jednak w XII wieku, dzięki działaniom księcia Bolesława Wysokiego, gród ten przeszedł całkowitą metamorfozę i przeobraził się w murowaną rezydencję. W XIII wieku, za panowania Henryka I Brodatego i jego żony Jadwigi, zamek był modernizowany i kilkukrotnie przebudowywany. Powstawały m. in. nowe budynki mieszkalne oraz kaplice zamkowe. Na początku XIV wieku rozpoczęło się stopniowe przejmowanie rezydencji przez Kościół, a ostatecznie w 1439 roku kapituła świętokrzyska i biskupstwo uzyskała jej teren na własność.

Początkowo zamek składał się wyłącznie z palatium, a mianowicie głównego budynku, gdzie zgodnie z zachowanymi zapisami mieściła się przynajmniej jedna komnata. W połowie XII wieku powstała kamienna kaplica pod wezwaniem św. Marcina z opactwem benedyktynów, a pod koniec ówczesnego stulecia zbudowano pierwszą kaplicę dworską (osiemnastoboczną). Była ona jednym z pierwszych przykładów budownictwa ceglanego na Śląsku, niestety pod koniec XIII wieku została wyburzona.

W pierwszej połowie XIII wieku na terenie zamku powstała ceglana kaplica późnoromańska. Wybudowano ją na planie krzyża z czterofilarowym wnętrzem, jednak nie przetrwała i rozebrano ją najpóźniej w XV wieku. W drugiej połowie XIII stulecia w miejscu pierwszej kaplicy dworskiej powstała druga (ośmioboczna). Składała się z dwóch kondygnacji: dolna pełniła funkcje gospodarcze, natomiast górna była prawdopodobnie aulą zamkową połączoną z kaplicą. Po przejściu zamku na własność kapituły, kaplicę częściowo wyburzono.

Pod koniec XIII wieku rozpoczęto budowę kaplicy pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, której fundatorem był Henryk IV, jednak w kolejnych latach prace przerwano. Budowa została dokończona w późniejszym czasie, w uproszczonej formie, a kaplicę NMP zastąpił kościółek pw. św. Marcina. Podczas II wojny światowej obiekt uległ znacznym zniszczeniom, lecz odbudowano go w latach 1957–1960 w zmienionym stylu.

W XIII-XIV wieku zamek otoczony był z trzech stron ceglanym murem, w którym mieściły się dwie bramy z wieżami, natomiast północna część terenu ograniczona była budynkiem mieszkalnym i kaplicą. W 1885 roku przez dawny teren zamku poprowadzono istniejącą do chwili obecnej ulicę św. Marcina. W 1945 roku, podczas oblężenia miasta, zabudowa terenu zamkowego uległa poważnym zniszczeniom.

Obecnie pozostałości zamku Piastów Śląskich można podziwiać w podziemiach Klasztoru Sióstr de Notre Dame, gdzie stworzono specjalną ekspozycję wzbogaconą o obszerne opisy dotyczące historii średniowiecznego obiektu.

 

 

Foto: Zbiory Fotopolska/Neo / Wizualizacja: Śląskie Studio Architektury