Temat zburzonej w 1999 roku wrocławskiej rzeźni jest dla wielu osób bardzo bulwersujący. Pomimo tego, że zabytek architektury przemysłowej był w dobrym stanie technicznym, postanowiono go zniszczyć, by kilka lat później wybudować na jego terenie centrum handlowe.

Początkowo miejska rzeźnia, nazwana później starą, funkcjonowała w samym centrum miasta, a mianowicie przy ul. Łaziennej, natomiast targ zwierząt rzeźnych zlokalizowany był na Tarnogaju. Jednak w 1872 roku okazało się, że stan wrocławskiego zakładu pozostawia wiele do życzenia, w związku z czym postanowiono wybudować nową rzeźnię.

Przygotowania do budowy nowej rzeźni miejskiej trwały dość długo, opóźnienia wynikały głównie ze znakomitej lokalizacji starego zakładu, która sprawiała że władze miejskie ociągały się z wyborem terenu pod nową inwestycję. Wreszcie w latach 1893-1896, przy ul. Legnickiej powstał nowoczesny zakład wraz z targiem zwierząt rzeźnych.

 

Projekt nowej rzeźni opracował berliński architekt, Georg Osthoff, który notabene specjalizował się w projektowaniu tego typu zabudowań. Zakład rozpoczął swoją działalność 1 października 1896 roku, czego skutkiem była likwidacja starej rzeźni, która zniknęła z centrum miasta.

Na terenie nowej rzeźni powstały następujące zabudowania: budynki administracyjne, handlowe i mieszkalne otoczone ogrodem, stajnie z wozownią, rzeźnia, targ, w którego skład wchodziło 5 hal targowych przeznaczonych dla 2 tys. cieląt i owiec, 3 tys. sztuk trzody chlewnej, 3 tys. sztuk bydła, ubojnia, laboratoria oraz biura naczelnego lekarza. Ponadto, teren otoczony został z trzech stron bocznicami kolejowymi, gdyż zwierzęta były dostarczane do zakładu właśnie transportem kolejowym.

 

W latach 1913-1916 rzeźnia zyskała nową chłodnię, zaprojektowaną przez Georga Müllera pod kierunkiem Маха Berga. Natomiast dalsza modernizacja miała miejsce w latach 1930-1932 i w 1936 roku, kiedy to powstało kilka ceglanych zdobionych budynków, zaprojektowanych przez wybitnego wrocławskiego architekta Маха Schirmera.

W 1945 roku, w czasie oblężenia Wrocławia, część budynków rzeźni i hal targowych została uszkodzona. Dwa lata później rozpoczęła się odbudowa zakładu, jednak od tej pory funkcjonował już wyłącznie jako rzeźnia, targ natomiast zlikwidowano. W 1961 roku rozebrano też dwie hale targowe.

W ciągu stu lat istnienia wrocławskiej rzeźni, unowocześnione zostały tylko wnętrza ubojni, chłodni i budynków technicznych, a w związku z dofinansowaniami przyznawanymi przemysłowi mięsnemu w latach 1971-1975, wybudowano też nowoczesną wędliniarnię. Natomiast układ przestrzenny całego zakładu pozostał całkowicie zgodny z oryginalną XIX-wieczną koncepcją.

 

Ostatecznie wartość rzeźni jako zabytku nie została doceniona i w październiku 1999 roku wyburzono budynki rzeźni i pozostałości po niegdyś funkcjonującym tam targu. Pomimo tego, że zakład był w dobrym stanie technicznym i miał niewątpliwie ogromną wartość zabytkową w skali kraju, postanowiono go zlikwidować.

 

Mimo tego, że rozwiązań na ochronę tego typu zabytków jest wiele, a coraz więcej krajów decyduje się na przekształcanie zabudowań zabytkowych rzeźni na muzea, sale wystawowe, obiekty kultury i rozrywki, ośrodki handlowe i edukacyjne, to niestety wiele z nich uległo już zniszczeniu. We Wrocławiu, na terenie wyburzonego zakładu powstało otwarte w 2007 roku centrum handlowe Magnolia Park.

Tekst: CWC
Foto: Zbiory Fotopolska