Czy słyszeliście o kamienicy loży masońskiej na Ostrowie Tumskim, która przy niewyjaśnionych okolicznościach została rozebrana, a później odbudowana i uszanowana jak prawdziwy neoklasyczny budynek?

Masoneria lub inaczej wolnomularstwo – międzynarodowy zespół bractw o charakterze dyskretnym, mający na celu duchowe doskonalenie człowieka. Ruch ten charakteryzuje się istnieniem trójkątów masońskich, lóż wolnomularskich oraz rozbudowanej symboliki i rytuałów. Najbardziej znaną cechą wolnomularstwa są legendy i teorie spiskowe na jego temat.

W 2010 roku przez wrocławskie media przetoczył się huragan oburzeń na temat rozbiórki kamienicy z roku 1875. Znajduję się ona na Ostrowie Tumskim przy ul. Kanonia 9. Powodem oburzenia było to, że budynek nie został objęty ochroną jako zabytek oraz to, że został rozebrany bez zachowania stosownej procedury.

Po 3 latach gorących dyskusji i debat na temat tej rozbiórki, postanowiono odbudować zabytkową kamienicę z zachowaniem historycznego zarysu architektonicznego budynku. Również na elewację powinna wrócić zabytkowa figura świętego Bonifacego, a także inne elementy wystroju elewacji, m.in. charakterystyczny cyrkiel i węgielnica nad głównym wejściem do kamienicy. Warto dodać, że przez architektoniczne detale, którymi był ozdobiony ten budynek, wiele osób uważało, że budynek należał do wolnomularzy. W monografii „Wrocław na wyspach” byłego konserwatora zabytków Edmunda Małachowicza wskazuje się wprost, iż detale na neoklasycystycznym portalu budynku przy Kanonii 9 stanowiły godła lóż masońskich.

 

Na samym Ostrowie Tumskim we Wrocławiu pierwsze wspomnienia o masonach pojawiły się dużo wcześniej niż data wspomnianej kamienicy. Jak podają niektóre źródła, siedziba najstarszej wrocławskiej loży – „Pod trzema szkieletami”, która po połączeniu w roku 1844 z dwoma innymi lożami otrzymała nazwę „Zjednoczona loża pod trzema szkieletami, pod kolumną i pod dzwonem” mieściła się przy placu Kościelnym w rejonie obecnej ul. Św. Marcina. Co do bezpośredniego otoczenia ulicy Kanonii – w roku 1811 przy Ostrowie Tumskim powstał Ogród Botaniczny, którego założycielem i dyrektorem w latach 1811-16 był botanik Heinrich Friedrich Link, późniejszy dyrektor analogicznego ogrodu w Berlinie. Członkiem wolnomularstwa został on w roku 1783, a następnie był aktywnym członkiem lóż we Wrocławiu, Rostocku i w Berlinie, gdzie pełnił funkcję wielkiego mistrza jednej z lóż.

Na Dolnym Śląsku poza Wrocławiem, loże masońskie funkcjonowały między innymi w Nysie, Dzierżoniowie, Jaworze, Świdnicy, Strzegomiu, Wałbrzychu, Kamiennej Górze, Oławie, Oleśnicy, Głogowie i Chojnowie.

Tekst: Grzegorz Szein

Foto: Grzegorz Szein / Fotopolska