„Przejście 1977 – 2005” Jerzego Kaliny jest jednym z najbardziej znanych pomników we Wrocławiu.

Pierwotnie była to instalacja „Pomnik anonimowego przechodnia” ustawiona w Warszawie dla potrzeb programu telewizyjnego na skrzyżowaniu ulic Świętokrzyskiej i Mazowieckiej w nocy z 12 na 13 grudnia 1977 r.  Formuła programu „Vox Populi”, którego twórcami byli Antoni Dzieduszycki i Jan Zielecki, przewidywała dyskusję z udziałem publiczności zgromadzonej w studiu nad tym, czy to co widzą, jest dziełem sztuki. Przygotowana kompozycja figuralna,  składająca się z 14 postaci,  miała stać jeden dzień, lecz z powodu pogody niesprzyjającej rejestracji telewizyjnej stała blisko tydzień. Uznana została za wydarzenie artystyczne roku 1977,  trafiła do wszystkich opracowań dziejów sztuki współczesnej w Polsce jako nowatorskie wyprowadzenie sztuki z galerii na ulicę.

Po latach datę instalacji (noc z 12 na 13 grudnia) uznano za zapowiedź stanu wojennego z 1981 r. – symbolicznego początku przejścia od komunizmu ku wolności. Zespół rzeźb na skrzyżowaniu ulic Piłsudskiego i Świdnickiej we Wrocławiu jest repliką tamtej niezapomnianej instalacji prof. Jerzego Kaliny. Teraz są to rzeźby z brązu, artysta nadał im indywidualne cechy (np. rysy twarzy swojej żony), ale pozostawił rekwizyty z dawnych lat: berety, kaszkiety, torby, teczki,  butelka na mleko, dawny model wózka itp.
Z inicjatywy władz miasta „Przejście” odsłonięte zostało w nocy z 12 na 13 grudnia 2005 r. Towarzyszył temu happening: przyjazd milicyjnej suki, transmisja przemówienia Jaruzelskiego ogłaszającego stan wojenny, koksowniki i żołnierze. [addAdSense]

„Przejście” wzbudza nieodmiennie zainteresowanie przechodniów, pobudza ich do refleksji, a turyści chętnie się fotografują przy tych figurach naturalnej wielkości.

 

 

Fragmenty tekstu: Pani Anna Oryńska
Foto: Fotopolska / s_mile